Sebzeler, özellikle uygun koşullarda saklanmadığında zamanla çimlenmeye başlar. Bu durum en çok patates, soğan ve sarımsak gibi kök sebzelerde görülür. Bazı kişiler bu sebzeleri çimlenmiş haliyle değerlendirmeye devam ederken, bazıları ise sağlık risklerinden çekinerek tüketmekten kaçınır. Ancak her çimlenmiş sebze aynı şekilde değerlendirilmemelidir. Çünkü bazı sebzeler çimlenme sürecinde zararlı maddeler üretebilirken, bazıları güvenle tüketilebilir hatta bilinçli olarak filizlendirilip kullanılabilir. Peki, çimlenmiş sebze yenir mi? İşte detaylı bilgiler.
Çimlenmiş patates, sağlık açısından en riskli sebzelerden biridir. Patates çimlendiğinde "solanin" adı verilen zehirli bir madde üretir. Bu madde mide bulantısı, baş ağrısı, kusma, hatta sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Özellikle patatesin yeşillenmesi ve filizlerinin büyümesi durumunda tüketimi kesinlikle önerilmez. Hafif çimlenmiş patateslerde filiz kısmı ve çevresi kesilip atılsa da, bu yöntem solanin riskini tamamen ortadan kaldırmaz. Bu nedenle çimlenmiş patatesin tüketilmesi sağlık açısından sakıncalıdır.
Soğan ve sarımsak çimlenme eğiliminde olan diğer yaygın sebzelerdendir. Görünüşleri bozulsa da, genellikle çimlenmeleri sağlık açısından ciddi bir risk oluşturmaz. Soğan çimlendiğinde biraz acılaşabilir, sarımsak ise çimlenen kısmı ayıklandığında rahatlıkla kullanılabilir. Hatta bazı araştırmalar, çimlenmiş sarımsağın antioksidan açısından daha zengin olabileceğini göstermektedir.
Havuç, pancar ve turp gibi kök sebzeler çimlendiğinde besin değerlerinde azalma yaşanabilir. Ancak bu sebzeler toksik hale gelmez. Çimlenmiş kısımları bıçakla temizlenerek kalan kısmı genellikle güvenle tüketilebilir. Fakat sebze yumuşamış, kötü kokulu ya da çürümeye başlamışsa, sağlık riski oluşturmadan atılması en doğru tercih olacaktır.
Mercimek, nohut, fasulye gibi baklagiller, bilinçli olarak çimlendirilip filizlendirildiğinde oldukça faydalı hale gelir. Filizlenmiş baklagiller; salatalarda, sandviçlerde ya da sağlıklı atıştırmalıklarda sıklıkla tercih edilir. Doğru koşullarda ve hijyenik bir ortamda çimlendirildiğinde, bu baklagillerin besin değerleri artar ve sindirimi kolaylaşır. Ancak çimlendirme işlemi doğru yapılmazsa, bakteri üremesi gibi istenmeyen sonuçlar doğurabilir.
Çimlenmiş sebzeler her zaman zararlı değildir, ancak tamamı güvenle tüketilebilir de değildir.
Sebzeleri tüketmeden önce kokusu, dokusu ve görünümü mutlaka kontrol edilmelidir. Böylece sağlıklı ve güvenli mutfak alışkanlıklarıyla hem israfı önleyebilir hem de sağlığınızı koruyabilirsiniz.
Yazar: Uzman Diyetisyen Perihan Kılıç
Şunlara da göz atın: