Zehirli Mantar Nasıl Anlaşılır: Hangi Mantarlar Zehirlidir?

Sıcak havaların gelmesiyle birlikte ormanlara ve kamp alanlarına yapılan geziler de artmaya başladı. Doğayla iç içe olduğumuz şu günlerde, çalılarda ve ağaç diplerinde yetişen mantarlar dikkatimizi çekiyor. Ancak dikkatsiz bir şekilde tüketilen mantarlar, zehirlenmelere yol açabiliyor. Özellikle Karadeniz ve Ege Bölgesi'nde sık sık görülen mantar zehirlenmelerinin temeli bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor. 

Mantarlar Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

Mantar zehirlenmelerinin birçoğu doğru bilinen yanlışlardan kaynaklanıyor. 'Mantar koparıldığında zehirliyse içi mavileşmeye başlar, gümüş kaşık ile birlikte pişirilen mantar zehirliyse gümüş kaşık kararmaya başlar, salyangozlar zehirli mantarları yemez, böceklerin yediği mantarlar zehirsizdir, çayırda ve ağaç üzerinde yetişen mantarlar zehirsizdir, mantarın yakınında demir varsa o mantar zehirlidir, mantarı sirkeli ya da tuzlu suda kaynatmak mantarın zehrini alır, mantara zehrini yılanlar verir, kurutulmuş mantarlar zehirli değildir, mantarı pişirmek zehirliliğini ortadan kaldırır.' Toplum içinde sık sık duyduğumuz bu görüşlerin hepsi yanlıştır. Mantarın zehirli olup olmadığı ancak uzmanlar tarafından anlaşılabilir.

Zehirli Mantar Nasıl Anlaşılır?

Mantarın zehirli olup olmadığını belirleyen net bir kriter yok. Ülkemizin her köşesinden toplanan mantarlar, laboratuvar ortamında incelendikten sonra zehirli olup olmadığı belirleniyor. Yani, mantar konusunda tecrübeli ve bilgili olmayan kişilerin zehirli mantarları tespit edebilmesi çok zor. Ancak dikkat çekici renge sahip olan mantarların geneli zehirli oluyor. Mantarları tanımak uzmanlık ve bilgi gerektiriyor.

Ülkemizde Kaç Adet Zehirli Mantar Var?

Ülkemizde yaklaşık 2 bin beş yüz farklı mantar türü mevcuttur. Bu türlerden 100 tanesi zehirli, ortalama 10 tanesi ise öldürücüdür. Eğer mantarlar hakkında uzmanlığınız yoksa, bu mantarlara doğada rastlayabilir ve zehirli olduğunu anlamayabilirsiniz.

Zehirli mantarların 1 adedi bile zehirlenmeye yetecek kadar güçlüdür. Özellikle ölümcül mantar türleri, çok tehlikelidir. Ölümcül mantar tüketildikten sonra tıbbi olarak yapılabilecek fazla bir şey yoktur. 

Hangi Mantarlar Zehirlidir?

Daha önce dediğimiz gibi Türkiye'de yaklaşık 100 farklı zehirli mantar türü mevcuttur. Gelin mantarı ve sinek mantarı olarak bilinen kırmızı şapkalı ve beyaz benekli mantar, zehirlidir. Ülkemizde yetişen zehirli mantarlardan biri de kuzugöbeği ebesi mantarıdır. Şapkası kahverengi-kırmızı tonları arasında olan bu mantar, düzensiz ve kıvrımlı bir şekle sahiptir. Özellikle iğne yapraklı ormanlarda ve dağlık arazilerde görülür.

Ülkemizde en çok zehirlenmeye yol açan mantarlardan biri de köygöçüren mantarıdır. Evcikkıran ismiyle de bilinen bu mantar, yenilebilir mantarlara çok benzediği için karıştırılabilir. Yaşamının ilk döneminde şapkası zeytin sarısı, zeytin yeşili ve parlak haki renklerindedir. İlerleyen zamanlarda büyür ve şapkasının rengi açılmaya başlar. Büyüdükçe uçuk zeytin yeşili ve beyaz rengine dönmeye başlar.

Önemli Not: Zehirli mantarlar kişiden kişiye göre farklı etkilere sahiptir. Kimisi tedavi edilebilir zehirlenmelere yol açarken, kimisi de ölümcüldür. Bu yüzden doğada bulduğunuz hiçbir mantarı 'Tadı nasıl acaba?' diyerek yemeye kalkmayın, sağlığınızı tehlikeye atmayın.

Şunlara da göz atın;

1. Türkiye'deki yenilebilir mantar çeşitleri nelerdir?
2. Mantar nasıl temizlenir?
3. Mantar neden kararır?
4. Evde istiridye mantarı nasıl yetiştirilir?
5. Mantar nasıl saklanır?
6. Mantarlı tarifler