Çiğ somonun kokusu, tazelik derecesi hakkında en önemli ipuçlarından biridir. Taze somon genellikle hafif deniz esintisini andıran, temiz ve ferah bir kokuya sahiptir. Ancak bu koku keskin ya da ağır değildir; aksine okyanus veya deniz yosunu gibi doğal bir tazelik hissi verir. Eğer somon balığı yoğun, ekşi, amonyak benzeri ya da keskin balık kokusu yayıyorsa, bu genellikle balığın bozulmaya başladığını gösterir. Bu nedenle somon satın alırken ve hazırlarken koku, tazelik kontrolünde ilk sırada yer almalıdır.
Taze çiğ somonun kokusu çoğu zaman neredeyse yok denecek kadar hafiftir. Bazı insanlar taze somonda çok az “balıksı” bir koku fark edebilir; bu doğaldır ve rahatsız edici olmamalıdır. Bu koku, balığın doğal yağlarından ve deniz tuzundan gelir. Ancak burnunuzu yakacak veya mutfağa yayılan bir koku alıyorsanız, balığın bozulduğuna işaret eder. İşte Çiğ somonun kokusunu etkileyen önemli faktörler...
Somonun yakalandığı andan itibaren soğuk zincirin korunması çok önemlidir. Balık uygun sıcaklıkta (0–4 °C arasında) muhafaza edilmezse, bakteriler hızla çoğalır ve bu da kötü kokulara yol açar. Dondurulmuş somon çözüldükten sonra hemen kullanılmalıdır; uzun süre oda sıcaklığında bekletmek, koku ve doku bozulmasına neden olur.
Somon, yağ oranı yüksek bir balıktır. Yağlar oksidasyona uğradığında (özellikle uzun süre açıkta kaldığında) ağır ve ekşimsi bir koku oluşturabilir. Bu durum tazeliğini yitirmiş balıklarda daha belirgindir.
Çiğ somon sushi, sashimi veya poke bowl gibi yemeklerde kullanılıyorsa genellikle sirke, limon suyu, soya sosu veya tuzla marine edilir. Bu malzemeler kokuyu bastırmaz, aksine taze somonun doğal aromasını koruyarak denge sağlar. Ancak bozuk somonun kokusu bu şekilde kapatılamaz; çünkü koku balığın dokusuna işlemiştir.
Tazelik kokunun yanı sıra renk ve doku ile de anlaşılır. Taze somon canlı turuncu veya pembe renktedir; yüzeyi nemlidir ama kaygan ya da sümüksü değildir. Eğer rengi matlaşmış, griye dönmüş veya yüzeyinde yapışkan bir tabaka oluşmuşsa, bu da bozulduğunun göstergesidir ve koku ile birlikte değerlendirilmelidir.
Bazı kişiler balık kokusuna karşı daha hassastır ve taze somonun bile kokusunu rahatsız edici bulabilir. Ancak bu durum somonun bozuk olduğu anlamına gelmez. Gerçek bozulma kokusu, keskin, asidik veya çürümüş yumurtayı andıran bir karakterdedir.
Sonuç olarak, çiğ somon hafif ve temiz kokmalıdır. Burnu rahatsız eden, asidik, ağır ya da “balık pazarı” benzeri bir koku hissediliyorsa, bu balığın artık taze olmadığını gösterir. Taze somon kokusuz veya yalnızca denizi anımsatan bir aromaya sahip olmalıdır. Somonun tazeliğinden emin olmak için yalnızca kokusuna değil, görünümüne, dokusuna ve saklama koşullarına da dikkat edilmelidir. İyi korunmuş, taze bir somon hem sağlıklı hem de lezzetlidir; ancak kötü koku, bozulmanın en erken ve en güvenilir uyarısıdır. Bu nedenle çiğ somonu hazırlamadan önce kısa bir “koku testi” yapmak, hem sağlığınız hem de yemeğinizin lezzeti için en doğru adımdır.
Şunlara da göz atın: