Tüm Dünyada Türk Tatlısı Olarak Bilinen Tatlı Nedir?

Osmanlı saraylarından dünyaya yayılan, her bir katmanında asırlık bir geleneği ve ustalığı barındıran bu şerbetli hamur tatlısı, sadece bir lezzet değil, Türk misafirperverliğinin ve kültürel zenginliğinin de leziz bir sembolüdür. Peki; tüm dünyada Türk tatlısı olarak bilinen tatlı nedir? İşte detaylar...

Baklavanın Kökeni ve Bilinen Tarihçesi

Baklavanın kökeni hakkında farklı teoriler bulunsa da, bugünkü modern formunu Osmanlı mutfağında aldığı yaygın olarak kabul edilir.

1. Antik Dönem Kökenleri: Bazı tarihçiler, baklavanın kökenlerini Antik Roma'daki "plasenta kekine" veya Orta Asya Türklerinin "katmanlı ekmek" geleneğine dayandırır. Hatta Fars mutfağındaki "lauizanaq" adlı tatlıya da benzetildiği görülür. Bu ilk formlar, yufka benzeri hamurlar ve balla tatlandırılmış dolgular içeriyordu.
2. Selçuklu ve Osmanlı Dönemi: Türklerin Anadolu'ya göçleriyle birlikte bu katmanlı hamur tatlıları geleneği de Anadolu'ya yayılmıştır. Ancak baklavanın altın çağı ve bugünkü inceliği, zenginliği ve çeşitliliğiyle tanınması Osmanlı İmparatorluğu dönemine denk gelir. Özellikle saray mutfaklarında ustalar tarafından geliştirilen baklava, padişahların ve elitlerin vazgeçilmez lezzetlerinden biri haline gelmiştir.
3. Baklava Alayı: Osmanlı döneminde baklavanın kültürel önemini pekiştiren en bilinen geleneklerden biri "Baklava Alayı"dır. Ramazan ayında, özellikle Ramazan'ın ortasında, padişahın yeniçerilere baklava sinileri göndermesiyle başlayan bu gelenek, sarayın yeniçerilere olan minnettarlığının ve misafirperverliğinin bir göstergesiydi. Bu tören, baklavanın sadece bir tatlı olmanın ötesinde, sosyal ve kültürel bir sembol haline geldiğinin de bir kanıtıdır.
4. Uluslararası Tescil: Baklava, birçok ülke tarafından sahiplenilse de, 2013 yılında Avrupa Birliği Komisyonu tarafından "Türk Tatlısı" olarak coğrafi işaret tescili alarak uluslararası alanda kökeni resmiyet kazanmıştır.

Baklavanın Yapımı ve Çeşitleri

Baklava yapımı, oldukça maharet ve sabır gerektiren bir süreçtir. Geleneksel olarak, hamur incecik yufkalar halinde açılır. Bu yufkalar, aralarına eritilmiş tereyağı sürülerek üst üste dizilir. Katmanların arasına yöresel tercihe göre çekilmiş Antep fıstığı, ceviz veya fındık serpilir. Ardından kare, dilim, üçgen gibi farklı şekillerde kesilir ve altın rengi alana kadar fırında pişirilir. Fırından çıkan sıcak baklavanın üzerine soğuk şerbet dökülür ve şerbetin iyice çekmesi için dinlendirilir.

Baklavanın birçok çeşidi bulunmaktadır:

1. Antep Fıstıklı Baklava: Gaziantep ile özdeşleşmiş, incecik yufkalar ve bol Antep fıstığı ile hazırlanan en bilinen ve sevilen çeşididir.
2. Cevizli Baklava: Türkiye'nin birçok bölgesinde yapılan, fıstık yerine ceviz kullanılarak hazırlanan bir diğer popüler çeşittir.
3. Saray Sarması/Dürüm Baklava: Yufkaların rulo şeklinde sarılarak hazırlandığı, genellikle fıstık veya cevizle doldurulan bir çeşittir.

1. Soğuk Baklava: Son yıllarda popülerliği artan, şerbetine süt ve çikolata eklenerek hazırlanan, daha hafif ve serinletici bir lezzet sunan modern bir yorumdur.
2. Bülbül Yuvası: İsmini şeklinden alan, ortası boşluklu, üzerine fıstık serpilen bir baklava türüdür.
3. Havuç Dilim Baklava: Büyük dilimler halinde kesilen, genellikle fıstıklı ve daha sulu şerbetli olan bir çeşittir.
4. Kuru Baklava: Daha az şerbetli veya şerbeti tamamen çekmiş, kuru bir kıvama sahip olan ve daha uzun süre dayanabilen baklava çeşididir.
5. Burma Kadayıf: Baklava yufkası yerine kadayıf kullanılarak hazırlanan, fıstıklı veya cevizli bir tatlıdır. Şerbetli tatlı kategorisine girse de, baklava ailesinin bir üyesi olarak görülebilir.

Baklavanın Kültürel Önemi

Baklava, Türk mutfağının ve kültürünün önemli bir parçasıdır. Sadece lezzetli bir tatlı olmanın ötesinde, birçok kültürel anlam taşır:

1. Misafirperverlik ve İkram: Türk kültüründe baklava, misafirlere sunulan en özel ikramlardan biridir. Zenginliği ve özenli yapımı, misafire verilen değeri simgeler.
2. Özel Günler ve Kutlamalar: Düğünler, bayramlar, nişanlar, sünnet törenleri gibi özel günlerde ve davetlerde baklava olmazsa olmaz bir tatlıdır. Sevinçli anları paylaşmanın ve kutlamaların vazgeçilmez bir parçasıdır.
3. Aile Bağları ve Gelenek: Baklava yapımı, birçok ailede nesilden nesile aktarılan bir gelenektir. Aile bireylerinin bir araya gelerek baklava açması, kültürel mirasın korunmasına ve aile bağlarının güçlenmesine katkıda bulunur.
4. Bölgesel Kimlik: Özellikle Gaziantep gibi şehirler için baklava, şehrin kimliğiyle özdeşleşmiş bir gastronomik değerdir. Her bölgenin kendine özgü baklava yapım teknikleri ve tatları bulunur.

Sonuç olarak, baklava sadece Türkiye'de değil, tüm dünyada Türk mutfağının ve kültürünün en tanınmış ve sevilen temsilcilerinden biridir. Yüzyıllardır süregelen tarihi, ustalıklı yapımı ve taşıdığı kültürel anlamlarla baklava, lezzet tutkunlarının vazgeçilmezleri arasında yer almaya devam etmektedir.

Şunlara da göz atın:

1. İyi Baklava Nasıl Anlaşılır?
2. Ev Baklavası Yapmanın Püf Noktaları
3. Baklava Şekerlenirse Ne Yapmalıyız?
4. Adım Adım Baklava Nasıl Yapılır?
5. Karaköy Güllüoğlu'ndan 5 Nefis Baklava Tarifi