Mor Havuç Daha Mı Sağlıklı?

Havuç, çeşitli renklerde gelen lezzetli sebzelerdir. Mor havuçlar özellikle dikkat çekicidir ve mor meyve ve sebzelere özgü sağlık açısından benzersiz faydalar sağlar. Tüm havuç türleri son derece besleyicidir ancak mor havuçlar özellikle iltihapla savaştığı ve belirli sağlık koşullarına faydalı olduğu bilinen güçlü antioksidanlar açısından zengindir. Bu yazıda mor havucun faydalarını gözden geçiriyor ve bu canlı sebzeleri diyetinize nasıl ekleyeceğinize dair ipuçları veriyor.

Tarih ve Beslenme

Çoğu insan havuç hayal ederken turuncu bir sebze hayal etse de havuçlar başlangıçta mor veya beyazdı. Aslında havuçların gıda ürünü olarak kullanıldığına dair ilk kanıt MS 10. yüzyılda İran Platosu ve Pers İmparatorluğu'ndaydı. Bu eski havuçlar mor ve beyazdı.

Modern turuncu havuç muhtemelen genetik mutasyon sonucu geliştirilen yeni bir sarı havuç türünden kaynaklanmıştır. Kırmızı ve mor havuçlar Doğu tipi havuçlar olarak kabul edilirken sarı, turuncu veya beyaz havuçlar Batı tipi havuç olarak bilinir. Doğu tipi havuçların yerini büyük ölçüde günümüz bakkallarında yaygın olan turuncu Batı tipi havuçlar almıştır.

Beslenme

Renklerinden bağımsız olarak tüm havuçlar lif, potasyum, C vitamini, manganez, A vitamini ve bazı B vitaminleri gibi çeşitli besinlerle doludur. Ek olarak, kalorileri nispeten düşüktür; 1 bardak (128 gram) çiğ havuç yalnızca 52 kalori sağlar.

Mor havuçları besin açısından benzersiz kılan şey, antioksidanlar olan antosiyaninlerin içeriğidir. Antosiyaninler polifenol antioksidan ailesine aittir ve böğürtlen, üzüm, mor patates, mor lahana ve mor havuç gibi mor meyve ve sebzelerde bulunur.

Antosiyaninler gibi antioksidanlar vücudunuzu, serbest radikaller olarak adlandırılan reaktif moleküller ile vücudunuzdaki antioksidanlar arasındaki dengesizliği ifade eden oksidatif strese karşı korumaya yardımcı olur. Oksidatif stres, kanser, zihinsel gerileme, kalp hastalığı ve yaşlanma gibi sağlık durumlarıyla bağlantılıdır.

Güçlü Antioksidanlar İçerir

Antosiyaninler, birçok etkileyici sağlık faydasına sahip polifenol antioksidanlardır. Mor havuç gibi antosiyanin açısından zengin gıdalar açısından zengin beslenme, özellikle iltihaplanma ile ilgili olanlar olmak üzere belirli sağlık koşullarına karşı koruma sağlayabilir. Antosiyaninler, pro-inflamatuar sitokinler gibi potansiyel olarak zararlı bileşikleri azaltarak anti-inflamatuar ajanlar olarak görev yapar. Bu bileşikleri azaltmak, kalp hastalığı gibi belirli durumlara yakalanma riskinizi azaltabilir.

Örneğin, 24 çalışmanın gözden geçirilmesi, antosiyanin açısından zengin diyetler yiyen kişilerin, bunu yapmayanlara göre kan akışını önemli ölçüde iyileştirdiğini ve kan damarı fonksiyonunun daha iyi olduğunu gösterdi. Zayıf kan akışı ve yetersiz kan damarı işlevi, kalp hastalığının yaygın nedenleridir; bu nedenle, bu risk faktörlerini iyileştirmek, belirli kalp rahatsızlıkları riskinizi azaltabilir. 34.000'den fazla kadın üzerinde yapılan bir başka büyük çalışma, günde 0,2 mg antosiyanin yemeyi, kalp hastalığı riskinin önemli ölçüde azalmasıyla ilişkilendirdi. Antosiyaninlerin zihinsel gerilemeye karşı da koruma sağladığı gösterilmiştir. Yedi çalışmanın gözden geçirilmesi, antosiyanin açısından zengin gıdalar yedikten sonra çocuklarda, yetişkinlerde ve yaşlılarda sözlü öğrenme ve hafıza dahil olmak üzere bazı zihinsel sonuçların iyileştiğini gösterdi. Ayrıca popülasyon çalışmaları, antosiyanin açısından zengin gıdaların alımının artmasının tip 2 diyabet riskinizi azalttığını göstermektedir.

Mor havuç, antosiyaninlerin yanı sıra klorojenik asit ve kafeik asit gibi diğer polifenol antioksidanları da içerir. Aslında mor havuç, diğer renkteki havuçlara göre ortalama dokuz kat daha fazla polifenol antioksidanı sağlar. Polifenollerin sağlığı iyileştirdiği ve kalp hastalığı, zihinsel gerileme ve belirli kanser türlerine yakalanma riskinizi azalttığı gösterilmiştir.

Antikanser Etkileri Olabilir

Araştırmalar, mor havuçta bulunan güçlü antioksidanların kanserle mücadele özelliklerine sahip olduğunu gösteriyor. Farelerin kanseri teşvik eden bir bileşiğe maruz bırakıldığı 12 haftalık bir çalışma, mor havuç ekstraktı ile takviye edilmiş bir diyetle beslenen farelerin, normal diyet uygulayanlara göre daha az kanser gelişimine sahip olduğunu buldu. Benzer şekilde test tüpü çalışmaları, antosiyaninlerin meme, karaciğer, deri, kan ve kolon kanseri hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını engelleyebileceğini gözlemlemektedir. Kolorektal kanserli 923 kişide ve kanserli olmayan 1.846 kişide yapılan bir araştırma, mor sebze ve meyveleri yüksek miktarda tüketen kadınların, daha az mor ürünler tüketen kadınlara göre kolorektal kanser riskinin daha düşük olduğunu kaydetti. Diğer çalışmalar hem erkeklerde hem de kadınlarda benzer sonuçlar göstermektedir.

Kilo Kaybını Teşvik Edebilir

Nüfus çalışmaları, sebze açısından zengin diyetler yiyen kişilerin, daha az sebze yiyen insanlara göre daha az kiloya sahip olma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni, havuç gibi sebzelerin kalorilerinin düşük olmasına rağmen oldukça besleyici olmaları ve bu nedenle onları kilo verme dostu bir yiyecek haline getirmesidir.

Yüksek kalorili, işlenmiş atıştırmalıklar ve öğünleri sebze bazlı yemekler ve atıştırmalıklarla değiştirmek, genel kalori alımınızı azaltmanıza ve sağlıklı kilo vermenize yardımcı olabilir. Mor havuçlar, YY peptidi gibi tokluk hissi üreten hormonları artırarak iştahınızı ve yiyecek alımınızı azaltmanıza yardımcı olan iyi bir çözünür lif kaynağıdır.

Bazı Tıbbi Durumlardan Yararlanabilir

Araştırmalar, mor havuçların metabolik sendrom ve inflamatuar bağırsak rahatsızlıkları dahil olmak üzere bazı tıbbi durumlara fayda sağlayabileceğini gösteriyor.

1. Metabolik Sendrom

Metabolik sendrom, aşırı karın yağı ve yüksek kolesterol, kan basıncı ve kan şekeri düzeyleri de dahil olmak üzere bir dizi semptomla karakterize edilen bir durumdur. Metabolik sendrom kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve tüm nedenlere bağlı ölüm riskinizi artırır.

Mor havuçta bulunan antosiyaninler, kolesterolü düşürmeye ve metabolik sendromun iki belirtisi olan yüksek kan şekerini düşürmeye yardımcı olabilir. Hayvan çalışmaları, mor havuçların metabolik sendromla ilişkili diğer semptomları da iyileştirebileceğini göstermektedir.

Metabolik sendromlu farelerde yapılan bir araştırma, mor havuç suyu açısından zengin bir diyetin, yağlı karaciğer, yüksek kan şekeri, yüksek tansiyon ve kalp kası sertliği dahil olmak üzere metabolik hastalıkla ilişkili tüm semptomları iyileştirdiğini veya tersine çevirdiğini buldu. Bu sonuçlar umut verici olsa da mor havucun metabolik sendrom üzerindeki etkileri konusunda daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç vardır.

1. Kolit ve İnflamatuar Bağırsak Koşulları

İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD), sindirim sisteminin tamamında veya bir kısmında kronik inflamasyon olarak tanımlanır. Test tüpü ve hayvan çalışmaları, mor havuçların ülseratif kolit gibi bazı inflamatuar bağırsak rahatsızlıklarına fayda sağlayabileceğini göstermektedir. Bir çalışma, mor havuç tozuyla beslenen kolitli farelerin, diğer tedavilere kıyasla tümör nekroz faktörü-α ve interlökin-6 gibi proinflamatuar proteinlerin kan düzeylerinde azalma olduğunu gösterdi.

Mor havuç ekstraktının bağırsak hücresi iltihabını azaltma üzerindeki etkilerini inceleyen bir test tüpü çalışması da benzer sonuçlar verdi. Bu çalışmalardaki araştırmacılar, mor havuçların antiinflamatuar özelliklerinin muhtemelen güçlü antosiyanin antioksidan içeriğinden kaynaklandığı sonucuna vardı.

Diyetinize Eklemek Kolay

Mor havuçlar sadece besleyici değil aynı zamanda çok çeşitli yemeklerde kullanılabilen çok yönlü ve lezzetli sebzelerdir. Tadı diğer havuç çeşitlerine benzer ve aynı şekilde kullanılabilirler. Diyetinize mor havuç eklemenin bazı yolları:

1. Doğrayın, rendeleyin veya tıraşlayın ve salatalara ekleyin.
2. Bütün veya dilimlenmiş olarak zeytinyağı, tuz ve karabiberle kızartın.
3. Pişirin ve ev yapımı humusa ekleyin.
4. Rendeleyin ve unlu mamullere ekleyin.
5. Dilimleyin ve lezzetli bir sosla servis yapın.
6. Meyve sularına ve smoothielere ekleyin.
7. Dilimleri kurutun ve patates cipsine sağlıklı bir alternatif olarak tadını çıkarın.
8. Zar atın ve kızartmalara ve diğer yemeklere ekleyin.
9. Spiralize edin ve pesto ile fırlatın.
10. Lahana salatası yapmak için rendeleyin ve zeytinyağı ve taze otlarla karıştırın.
11. Çorbalara, güveçlere ve et sularına ekleyin.
12. Buharda pişirin ve harissa gibi lezzetli bir baharat karışımıyla kaplayın.

Şunlara da göz atın;

1. Mor patatesli tarifler
2. Mor patatesin faydaları nelerdir?
3. Mor havucun faydaları nelerdir?
4. Lezzetli ve besleyici mor yiyecekler