Çocuklarda İshal Neden Olur, Nasıl Geçer?

İshal dışkılama sayısının artması, daha sulu ve gevşek hal almasıdır. İnce bağırsak kaynaklı ishallerde dışkının miktarı ve sıvı içeriği fazla iken, kalın bağırsak kaynaklı ishallerde sıvı miktarı daha azdır. Uzm. Dr. Fatma Çelik, “Tükettiğiniz gıdaların son kullanma tarihlerine bakmalı ve bozuk olmadığından emin olmalısınız. İçme suyuyla pişirilen yemeklerde suyun bakteri oranı yüksek olduğu için mikrop kapılabilir. İshalden korunmanın bir yolu da kişisel temizliğe özen göstermektir” dedi.

İshal çoğunlukla 0-5 yaş grubundaki çocuklarda rastlanan ve genellikle enfeksiyona bağlı bir hastalık bulgusudur. İshal ve kusması olan çocukta enfeksiyona yol açan bakteri, parazit veya virüse bağlı olarak mide ve bağırsakların iç yüzeyini döşeyen mukozada iltihap vardır. İshal genel olarak en geç birkaç gün içinde geçen ve kalıcı olmayan bir hastalıktır. Genelde özellikle virüs kaynaklı olan ishaller tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden geçer. İshal bazı durumlarda kronik hale de gelebilmekte ve çok daha uzun sürede iyileşmektedir.

Virüs Kaynaklı İshal Nedir?

Akut ishal özellikle yaz aylarında çoğunlukla 0-5 yaş grubundaki çocuklarda rastlanan bulaşıcı bir rahatsızlıktır. Mide ve bağırsakların iltihabıdır. Özellikle virüs kaynaklı olanlar kendi kendine düzelir. İshal neden olan etken ile bulaşmış yiyeceklerin yenmesi, suyun içilmesi, kirli ellerin ağza götürülmesi ile bulaşır. Özellikle sıvı kaybına neden olduğu için sağlık problemlerine yol açmaması nedeniyle erken önlem almak önemlidir.

Çocuklarda İshal Neden Olur?

İshal pek çok farklı nedenle ortaya çıkmaktadır. Virüs, bakteri ve parazitler en sık görülen ishal sebepleri arasında bulunmaktadır. Aynı zamanda, beslenmeye bağlı da yaygın olarak ishal görülür. Özellikle uzun süreli ishal nedenleri arasında bakterilerin neden olduğu hastalıklar ve besin zehirlenmesi başta gelmektedir.

İshalin genel nedenleri şunlardır:

1. Gıda alerjileri ve besin zehirlenmeleri,
2. Bakteriyel bağırsak enfeksiyonları, virüsler ve parazitler,
3. Huzursuz bağırsak sendromu,
4. Antibiyotik başta olmak üzere çeşitli etken maddelere sahip olan ilaçların kullanımı,
5. Sindirim bozuklukları,
6. Laktoz intoleransı,
7. Doğumdan gelen metabolik rahatsızlıklar,
8. Diğer nedenler.

Özellikle çocuklarda rotavirüs ve adenovirüs ishalin öncelikli nedenlerinden biridir. Parazit ve bakteriler ise genel olarak gün içinde tüketilen yiyecek ve içeceklerden bulaşmaktadır. İshalin en yaygın görülen nedenlerinden biri de su ve gıdalardan bulaşan bakterilerdir. Süt ve süt ürünlerinde bulunan ve bir tür şeker olan laktoz ve meyvelerde bulunan fruktozu sindirmekte zorlanan bireylerde de bu yiyeceklerin tüketiminin ardından ishal görünmektedir.

İshale eşlik eden bulgular; Bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş yüksekliği, iştahsızlık, halsizliktir. Kalın bağırsak hastalığıyla giden ishallerde dışkı iltihaplı, sümüksü ve kanlı olabilir. Bu tabloya dizanteri denir. Özellikle bebeklerde emmede, hareketlerde azalma, sürekli uyuklama hali görülebilir.

Çocuklarda İshal Nasıl Tedavi Edilir?

İshal, seviyesine göre sıvı kaybına neden olmaktadır. Sıvı kaybı ileri düzeydeyse, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Sıvı kaybıyla beraber vücutta tuz kaybı da yaşanabilir. Bu durumda ishal yaşayan çocuğun sıvı alması ve kesmeden sağlıklı beslenmeye devam etmesi önerilir. İshal rahatsızlığı hafif, orta ve ileri seviye olmak üzere üç seviyede incelenir ve tedavi yöntemleri ishalin seviyesine göre tercih edilir. Eğer hafif ishal teşhisi konulduysa, kusma ve ateş görülmez. Bu durumlarda sıvı tüketilmesine özen gösterilmelidir. Orta ishal teşhislerinde ise, ishal kitleri ile önlem alınabilir. İleri ishalde ise, ishalin sıvı ve tuz kaybından kaynaklanan diğer sağlık problemlerine yol açmaması için hemen alanında uzman bir doktora başvurulması önerilmektedir.

Çocukları ishalden korumak için, tükettiğiniz gıdaların son kullanma tarihlerine bakmalı ve bozuk olmadığından emin olmalısınız. İçme suyu ile pişen yemeklerde suyun bakteri oranı yüksek olduğu için mikrop kapılabilir. İshalden korunmanın bir yolu da kişisel temizliğe özen göstermektir. Eller sıklıkla yıkanmalı ve hijyene dikkat edilmelidir. Aynı zamanda dışarıda kullanılan umumi tuvaletlerin temizliği de önem taşımaktadır.

Yazar:

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Fatma Çelik

Şunlara da göz atın;

1. Çocuklarda boğaz enfeksiyonlarına ne iyi gelir?
2. Çocuklarda iştah kaybı neden olur?
3. Çocuklarda uyku apnesi neden olur?
4. Çocuklarda grip enfeksiyonu nasıl geçer?
5. Çocuklar için sağlıklı beslenme tüyoları