Endemi Nedir, Pandemi Nedir? Endemi İle Pandemi Farkı Nedir?

Koronavirüs pandemisinin ardından hayatımıza pek çok yeni kelime kattık. Pandemi, epidemi, Covid-19... Peki, aslında pandemi, endemik, epidemi nedir? Bu kelimelerin farkları nelerdir? Vakaların yayılımı ve yayılma oranları arasındaki durum, farklı kelimelerle tasvir edilir. İşte son dönemlerde çok sık duyduğumuz endemi, pandemi ve epidemi kelimelerinin anlamları:

1. Endemi: Bir bölgede veya popülasyonda kalıcı olarak bulunan bir hastalığı tanımlar
2. Epidemi: Aynı anda birçok insanı etkileyen ve bir veya birkaç topluluğa yayılabilen bir salgındır. Epidemi yerine salgın kelimesi de kullanılır.
3. Pandemi: Yayılma küresel olduğunda bir salgını tanımlamak için kullanılan terim pandemidir.

Endemik Nedir?

Physio-pedia'ya göre, Endemik; Yunanca'da 'en' yani içinde ve  'demos' yani insan anlamına gelen kelimelerinden türetilmiştir. Bir toplumda veya ülkede yaklaşık olarak sabit bir düzeyde bulunan bir hastalığı tanımlamak için kullanılır. Her ülkenin kendine has bir hastalığı olabilir. Örneğin; sıtma, Afrika'ya özgü başka bir bulaşıcı hastalıktır. Sağlık Bakanlığı ise endemi terimini şöyle açıklar: Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumu.

Epidemi Nedir?

Epidemi, Yunancada üst veya üstü anlamına gelen epi ve insanlar anlamına gelen demos kelimelerinden türetilmiştir ve bir hastalığın belirli bir popülasyonda kısa bir süre içinde çok sayıda insana hızla yayıldığı bir durumu tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Epidemi terimi sadece bulaşıcı hastalıklar için kullanılmaz. Ayrıca bir toplumda sağlık risklerinin zararlı bir şekilde artmasına yol açan herhangi bir senaryo ile birlikte kullanılır. Örneğin; küresel olarak obezitedeki artış.

Pandemi Nedir?

Pandemi, eski Yunanca'da tüm anlamına gelen (pan) ile insanlar anlamına gelen (demos) kelimelerinden türetilmiştir. Pandemi bulaşıcı ve hızla yayılmasını tanımlamak için kullanılan terimdir. Sağlık Bakanlığı pandemi nedir sorusunu şöyle yanıtlar: Bir hastalığın veya enfeksiyon etkeninin ülkelerde, kıtalarda, hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesi.

Epidemi ve Pandemi Arasındaki Fark Nedir?

Epidemi küresel hale geldiğinde ve nüfusun büyük bir yüzdesini etkilediğinde pandemi olarak bilinir. Pandemi ve epidemi terimleri, hastalığın şiddetini değil, hastalığın yayılma hızını ve mesafesini tanımlamak için kullanılır. Bir pandeminin önemli özellikleri şöyledir: 

1. Genellikle küresel olmak üzere daha geniş bir coğrafi alanı etkiler.
2. Çok sayıda insanı enfekte eder.
3. Genellikle yeni bir virüs veya uzun yıllardır uykuda olan yeni bir virüs türünden kaynaklanır.
4. Mevcut bağışıklık çok az veya hiç olmadığı için insanlarda hızla yayılır.
5. Çok sayıda ölüme neden olabilir.
6. Hastalığın yayılmasını kontrol etme ihtiyacı nedeniyle, genellikle sosyal etkinin bozulması, huzursuzluk ve ekonomik kayıp olur.

Endemi, Pandemi ve Epidemi Hakkında Uzman Görüşü

Biruni Üniversite Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Moumperra Müberra Chralougou, endemi nedir? Pandemi nedir? Endemi ile pandemi arasındaki farklar neler? sorularını şöyle yanıtlıyor:

ENDEMİ, SALGIN: Salgın, bir enfeksiyon hastalığının belirli bir toplumda, bölgede veya mevsimde beklenen normal sıklığından net biçimde daha fazla görülmesi olarak tanımlanır. Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumuna ise endemi denir. Örneğin grip zaman zaman salgınlara yol açsa da aslında belirli bir oranda her zaman toplumda bulunmaktadır ve endemiktir. Epidemi(salgın) olarak başlayan bir hastalık, ya belli bir süre sonra etkisini tamamıyla yitirir yada endemik hale gelir. Sonucun nasıl olacağı hastalığın ölümcüllüğü ve bulaşma yolları gibi çeşitli etmenlere bağlıdır.

PANDEMİ: Pandemi bir hastalığın veya enfeksiyon etkeninin ülkelerde, kıtalarda, hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesidir.

Şunlara da göz atın;

1. Covid pozitif hastaları nasıl beslenmeli?
2. Coronaya yakalanmamak için ne yapmalıyız?
3. Corona yüzünden değişen yemek alışkanlıkları