Temel olarak ince doğranmış domates, biber, soğan, sarımsak, maydanoz, pul biber, nar ekşisi ve zeytinyağının harmanlanmasıyla yapılan acılı ezme, genellikle kebap ve et yemeklerinin yanında sunulan bir meze çeşididir. Köken olarak Güneydoğu Anadolu mutfağında (özellikle Gaziantep ve Şanlıurfa) çok meşhur olsa da, bugün Türkiye’nin dört bir yanında ve birçok ülkede bilinen, sofraların vazgeçilmez eşlikçisidir. Lokanta ve restoranlarda da mutlaka kendine yer bulur.
Domates: Sert, etli ve suyu az olan yaz domatesleri tercih edilmeli. Fazla sulu domates ezmeyi cıvıklaştırır.
Biber: Hem tatlı (kapya) hem de acı biber kullanılmalı. Acı oranı damak tadına göre ayarlanmalı.
Soğan & sarımsak: Soğan beyaz ya da kırmızı olabilir ama mutlaka taze olmalı. Sarımsak az ama etkili kullanılmalı.
Geleneksel lezzet, bıçakla ince ince doğranmış sebzelerden gelir. Robotta çekersen püre gibi olur ve su salar. Robotta kullanacaksan düşük modda kısa kısa çekip kıvamı kontrol et. Ancak imkanınız varsa, bıçakla ince olacak şekilde doğramanız daha iyi sonuç verecektir.
Pul biber: Lezzetin ana karakteri. İpek pul biber tatlılık verir, isot (Urfa biberi) ise hafif tütsü tadı katar.
Sumak: Ekşilik için ideal.
Kimyon: Az miktarda kullanılırsa derinlik verir. Bunlara ek olarak tuz ve nar ekşisi de eklenir. Özellikle nar ekşisi, ezmeye lezzet ve ekşilik veren en önemli detaylardan biridir.
Zeytinyağı kaliteli olmalı, nar ekşisi doğal (pekmez gibi koyu) olmalı. Fazla nar ekşisi, ezmeyi tatlı-ekşi yerine fazla ekşi yapabilir.
Karışımı yaptıktan sonra buzdolabında en az 30 dakika dinlendirmek, tatların birbirine geçmesini sağlar. Soğuk servis edilir, üzerine son anda taze maydanoz serpilir. Yanına sıcak lavaş ya da çıtır ekmek çok yakışır.