Türkiye'de Çay Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Çay, Türk mutfağının en önemli sembollerinden biridir. Dünyada en çok çayın tüketildiği ülkemizde, üretim aşaması da son derece önemlidir. Dünya çay üretiminde ilk 10 sıraya girmeyi başaran Türkiye, 60'dan fazla ülkeye çay ihraç etmektedir. Ülkemizde çay denildiğinde ilk akla gelen yer, Karadeniz Bölgesi'dir. Özellikle Rize, Trabzon ve Ordu, çay üretiminde başı çeken illerimiz arasında. İyi ve kaliteli çay yaprakları yetiştirilen bu bölgeler, hem iklim, hem de hava koşulları sebebiyle çay üretimine eski yıllarda başlamıştır. Kaliteli çay yaprakları için, çay tarımına dikkat etmek ve özenli davranmak gerekir. 

Çay Yetiştiriciliğinde İklim ve Hava Koşulları

Çay, tropik ve subtropik iklimlerde yetişir. Çay yetiştiriciliği yapılan bölgenin, yağış alması en önemli unsurlardan biridir. Çay, nemli ve bol yağış alan bölgelerde yetiştirilir. Hava sıcaklığının 10-30 derece arasında olması gerekir. Ekim, Kasım ve Aralık aylarında ekimi yapılan çayın yetiştirilmesi için, nem %70 oranında olmalıdır. Bölgeye yağan yağmurun düzenli aralıklarla gerçekleşmesi de önemlidir. 

Çay Yetiştiriciliğinde Toprak ve Arazi

Çay, toprak konusunda çok hassas olmasa da, yüksek ve asidik topraklarda daha kolay yetişir. Kireçli topraklarda verimi düşer. Toprağın pH değeri 4,5-6 arasında olmalıdır. Eğer çay araziye ilk defa ekiliyorsa, verimli bir şekilde çay almak için 3 sene beklenir. Bitki 3 yaşına geldikten sonra bol bol yaprak verir ve hasat yapılır. Çay bitkisi, dağlık arazileri sever. Ortalama 1000-2000 metre yükseklik olması gerekir. Daha yüksek tepelerde verim düşer.

Çay yapraklarından verim alabilmek için, kompoze gübre ve çiftlik gübresi kullanılır. Birinci gübreleme Nisan ayında, ikinci gübreleme ilk hasattan sonra ve üçüncü gübreleme 2. hasattan sonra yapılır. 

Çay Ne Zaman Hasat Edilir?

Çay, yılda 2 kez hasat edilir. Eğer kaliteli çay tohumları ekildiyse, 3 kez hasat etmek de mümkündür. Buzlanma, don olayları çayın verimi etkiler. Ülkemizde en çok kullanılan çay hasadı, çay makaslarıyla yapılır. Seri olarak yapılan bu hasat, hem kolaylık, hem de zaman kazandırır. Özel çaylarda ise elle toplama yöntemi kullanılabilir. Çay hasadı için uygun zaman, sürgünlerin 2,5-3,5 yapraklı olduğu zamandır.

1. 1. sürgün: Mayıs ve Haziran ayları
2. 2. sürgün: Temmuz ve Ağustos ayları
3. 3. sürgün: Eylül ve Ekim ayları

Çay, elle hasat edildiğinde istenen kaliteye ulaşılabilir ve antioksidan etkisi daha yüksektir. Ancak işçi maliyeti daha fazladır. Makineli hasat yönteminde kuru yapraklar araya karışabilir ancak hasat daha hızlı ve daha uygun fiyatlı yapılır. 

Çay Nasıl Kurutulur?

Hasat edilen çay yaprakları, soldurma ve kıvırma işlemlerinden geçer. Ardından özel fırınlarda kurutulur. Bitkinin nem oranı %2-4 arasına düşürülür. Kurutma işlemi, çay yapraklarının aroma kalitesini koruyabilmek için yapılır. 

Şunlara da göz atın;

1. Siyah çayın faydaları nelerdir?
2. Roka hasadı nasıl yapılır?
3. Saksıda maydanoz nasıl yetiştirilir?
4. Saksıda havuç nasıl yetiştirilir?
5. Ayçiçeği çekirdeği nasıl hasat edilir?