Salçalı makarna, Türk mutfağında en sık yapılan, pratikliği ve doyuruculuğuyla öne çıkan klasik bir yemektir. Temel olarak haşlanmış makarnanın; domates salçası veya domates-biber salçası ile hazırlanan sosla buluşturulmasıyla yapılır. Ev mutfağında çoğu zaman kısa sürede hazırlanan “kurtarıcı” yemeklerden biri olarak görülürken, doğru teknikle yapıldığında oldukça lezzetli ve dengeli bir ana yemeğe dönüşebilir. Salçalı makarnanın lezzeti; kullanılan salçanın kalitesine, yağ miktarına, sosun pişirilme süresine ve makarnayla kurduğu dengeye bağlıdır. Genellikle zeytinyağı veya tereyağı kullanılır; isteğe göre sarımsak, soğan, pul biber ve karabiberle tatlandırılır. Sos, makarnayla özdeşleşmiş sade bir aromaya sahiptir ve bu yönüyle her damak tadına kolayca uyum sağlar.
Salçalı makarnanın püf noktaları, salçalı makarnaya süt konur mu ve kremalı makarna tariflerine de göz atın.
Salça yeterince kavrulmadan makarnaya eklenirse ekşimsi ve keskin bir tat bırakır. Domates salçası, özellikle çiğ haldeyken doğal asiditesi yüksek olduğu için mutlaka yağla birlikte birkaç dakika kavrulmalıdır. Kavrulma sırasında salçanın rengi açılır, kokusu yumuşar ve ekşilik azalır.
Açıldıktan sonra doğru saklanmayan salça zamanla ekşir. Küflenmemiş olsa bile yüzeyde oksitlenme oluşabilir ve bu da yemeğe ekşi bir tat verir. Ev yapımı salçalarda tuz oranı düşükse veya hava almışsa ekşilik daha belirgin olur.
Salçanın miktarı arttıkça asidik tat baskın hâle gelir. Makarnanın nişastalı yapısı her zaman bu asiditeyi dengeleyemez ve sonuçta ekşi bir lezzet ortaya çıkar.
Salça, yağla temas ettiğinde asiditesi dengelenir. Yağ miktarı az olursa salça “çiğ” hissi verir ve ekşilik belirginleşir. Bu nedenle salçalı makarnada yağ, lezzet taşıyıcı bir unsurdur.
Salçayı kavurmadan önce veya kavurma aşamasında fazla su eklemek, salçanın aromasını açmadan pişmesine neden olur. Bu da ekşi ve ham bir tat oluşturur.
Önceden hazırlanıp bekletilen salçalı sos, özellikle oda sıcaklığında kalmışsa zamanla ekşiyebilir. Bu sos makarnaya eklendiğinde tat dengesizliği oluşur.