Şambali ve Şam Tatlısı Aynı Mı?

“Şambali” adının kökeni, “Şam” (bugünkü Suriye’nin başkenti) kelimesine dayanır. Osmanlı döneminde bu tatlı, Şam mutfağından Anadolu’ya geçmiş ve “Şam tatlısı” olarak anılmaya başlanmıştır. Zamanla halk arasında “Şam” kelimesine Türkçe ekler getirilerek “Şambali” biçimi ortaya çıkmıştır. Bu nedenle Şambali, aslında “Şam’dan gelen tatlı” anlamına gelir.

Her iki adla da bilinen tatlı; İrmik, yoğurt ve az miktarda un karışımından hazırlanır. Hamur kıvamındaki karışım, yağlanmış tepsiye dökülür. Üzerine genellikle badem ya da bazı bölgelerde yer fıstığı dizilir. Fırında üzeri iyice kızarana kadar pişirilir. Ardından şeker, su ve limon suyundan oluşan sıcak şerbet dökülür. Yani gerek malzeme gerekse yapım tekniği açısından Şambali ile Şam tatlısı arasında hiçbir fark yoktur.

Bazı yörelerde küçük nüanslar görülür.  İzmir’de “Şambali” adıyla satılan versiyon genellikle dikdörtgen kesilir, dokusu sıkı ve yoğun olur. Güneydoğu Anadolu’da ise “Şam tatlısı” olarak anılır, kimi zaman daha yumuşak kıvamlı hazırlanır. Bazı ustalar şerbetine az miktarda bal ya da gül suyu ekleyerek aromayı zenginleştirir. Ancak bu farklar, tarifin özünü değiştirecek nitelikte değildir.

Özetle, Şambali ve Şam tatlısı aynı tatlıdır; sadece isimlendirme farkı bulunur. Her ikisi de Osmanlı’dan günümüze uzanan, irmikli, yoğurtlu ve şerbetli bir gelenektir. Yani ister “Şam tatlısı” deyin, ister “Şambali” sofraya gelecek tat, aynı lezzetin farklı söylenişidir.