Türk mutfağının en bilinen irmikli tatlılarından biri olan Şambali, tarih boyunca farklı isimlerle anılmıştır. Bu isimlerin ortaya çıkışı, hem tatlının kökenine hem de yöresel kullanım alışkanlıklarına bağlıdır. Şambali, temel olarak irmik, yoğurt ve un gibi malzemelerle hazırlanan, fırında pişirilen ve üzerine şerbet dökülen bir tatlıdır. Peki; şambali tatlısının diğer adı nedir?
Şambali tatlısının en bilinen diğer adı Şam Tatlısıdır. Bu ad, tatlının Osmanlı döneminde Suriye’nin başkenti Şam mutfağından Anadolu’ya gelmiş olmasından kaynaklanır. “Şambali” kelimesi, halk arasında “Şam’dan gelen tatlı” anlamında kullanılmış ve zamanla bugünkü hâline evrilmiştir. Şam Tatlısı ve Şambali arasında tarif ve malzeme açısından fark yoktur; fark sadece isimlendirmede ortaya çıkar.
Bazı yörelerde ve günlük kullanımda Bademli İrmik Tatlısı olarak da anılır. Bunun nedeni, tatlının üzerine genellikle bütün badem dizilmesidir. Yani tatlının içeriğini vurgulayan, daha açıklayıcı bir isimlendirme söz konusudur. Bu isim, özellikle şerbetli tatlılar içinde karışıklığı önlemek için tercih edilir.
Tatlı literatüründe zaman zaman Şerbetli İrmik Tatlısı adıyla da geçer. Bu ad, tatlının irmikli yapısı ve üzerine dökülen sıcak şerbeti öne çıkarır. Yani malzeme ve yapım tekniğini vurgulayan bir tanımlamadır.
Özetle, Şambali tatlısının diğer adı “Şam Tatlısı”dır. Bunun dışında bazı bölgelerde ve tariflerde Bademli İrmik Tatlısı veya Şerbetli İrmik Tatlısı olarak da adlandırılır. Bu isimlerin hepsi, tatlının temel malzemesi olan irmik ve yoğurt ile hazırlanan, fırında pişirilen ve şerbetle tamamlanan tatlı olgusunu vurgular. Dolayısıyla isim farklılıkları, tatlının özünü değiştirmez; Şambali ile Şam Tatlısı aynı lezzeti sunar.
Şunlara da göz atın: