Türk mutfağında piyaz ve pilaki kelimeleri sıkça karıştırılır; ancak bu iki yemek hem içerik hem de hazırlama şekli açısından birbirinden oldukça farklıdır. Her ikisi de sağlıklı, sebze ağırlıklı ve özellikle zeytinyağıyla hazırlanan yemekler arasında yer alır, fakat mutfaktaki yerleri ve sunum şekilleri farklıdır. 

Piyaz Nedir?

Piyaz, Türk mutfağının en klasik salatalarından biridir. Temel olarak haşlanmış baklagiller (genellikle kuru fasulye, bazen nohut) ile hazırlanır. Piyazın karakteristik özelliği, malzemelerin genellikle soğuk servis edilmesi ve salata formunda sunulmasıdır. İçerisine eklenen malzemeler ve soslar, piyazın tadını belirleyen en önemli unsurlardır.

1. Temel malzemeler: Haşlanmış kuru fasulye, soğan, maydanoz, domates, biber, limon suyu veya sirke, zeytinyağı ve tuz.
2. Ek özellikler: Bazı yörelerde piyaza haşlanmış yumurta, tahin veya nar ekşisi de eklenebilir.
3. Hazırlanışı: Haşlanan fasulye soğuduktan sonra doğranmış sebzeler ve sos ile karıştırılır. Piyaz acı veya sıcak yemekle birlikte garnitür olarak sunulur.
4. Servis: Genellikle ana yemeklerin yanında veya meze olarak soğuk servis edilir.

Özetle, piyaz bir salata çeşididir ve malzemelerinin çoğu çiğ ya da haşlanmış halde, sos ile harmanlanır. Lezzeti zeytinyağı ve sirke veya limon ile dengelenir.

Pilaki Nedir?

Pilaki ise bir yemek türü olarak daha çok pişirilmiş ve soslu hazırlanır. Ana malzemesi baklagiller (kuru fasulye, barbunya gibi) veya balık olabilir. Pilakinin ayırt edici özelliği zeytinyağında pişirilmesi ve sıcak veya ılık servis edilmesidir.

1. Temel malzemeler: Kuru fasulye veya barbunya, soğan, havuç, sarımsak, zeytinyağı, domates veya domates salçası, su ve çeşitli baharatlar (karabiber, defne yaprağı vb.).
2. Ek özellikler: Pilakiye bazen limon dilimleri veya dereotu eklenerek tatlandırılır.
3. Hazırlanışı: Sebzeler ve baklagiller zeytinyağında kavrulur, üzerine su eklenir ve yavaşça pişirilir. Sosu hem malzemelere lezzet katar hem de pilakiyi hafif ve sulu bir yemek haline getirir.
4. Servis: Pilaki genellikle soğuk veya ılık olarak meze şeklinde servis edilebilse de, pişirme şekli ve sosu onu bir yemek olarak da ön plana çıkarır.

Özetle, pilaki pişirilmiş, zeytinyağlı ve soslu bir yemektir. Piyazdan farkı ise genellikle sıcak veya ılık servis edilmesi ve malzemelerin sosla birlikte pişirilmesidir.

Piyaz ve Pilaki Arasındaki Temel Farklar:

Hazırlanış şekli:

1. Piyaz: Haşlama ve karıştırma
2. Pilaki: Zeytinyağında pişirme, sos ile pişirme

Servis şekli:

1. Piyaz: Soğuk
2. Pilaki: Soğuk, ılık veya oda sıcaklığında

Malzemeler:

1. Piyaz: Kuru fasulye, soğan, maydanoz, limon/sirke
2. Pilaki: Kuru fasulye/barbunya, soğan, havuç, sarımsak, domates/salça

Tat:

1. Piyaz: Hafif ekşi ve taze
2. Pilaki: Zeytinyağlı, yumuşak, baharatlı

Tür:

1. Piyaz: Salata
2. Pilaki: Zeytinyağlı yemek / meze

Garnitür kullanımı:

1. Piyaz: Yan yemek veya garnitür
2. Pilaki: Kendi başına yemek veya meze

Şunlara da göz atın;

1. En İyi Piyaz Hangi Fasulyeden Yapılır?
2. Zeytin Piyazı Nasıl Yapılır?
3. Fasulye Piyazı Sosu Nasıl Yapılır?
4. Fasulye Piyazına Hangi Baharatlar Konur?