Basmati pilav, özellikle Hindistan, Pakistan ve Orta Doğu mutfaklarında köklü bir yere sahip olan, ince uzun taneli, aromatik bir pirinç türüyle yapılan bir pilav çeşididir. “Basmati” kelimesi Hintçe kökenlidir ve “kokulu, güzel koku yayan” anlamına gelir. Bu pirinç türü, pişirildiğinde kendine özgü çiçeksi bir koku yayar, taneleri birbirine yapışmadan uzun ve zarif şekilde uzar. Türk mutfağındaki klasik baldo pirinç pilavına göre daha hafif, daha tane tane ve genellikle daha az yağlı olur.
Basmati pirinç nasıl pişirilir ve basmati pirincinin diğer pirinçler arasındaki farklara da göz atın.
Gerçek basmati pirinci, taneleri uzun ve incedir; pişince neredeyse iki katına kadar uzar. En kaliteli çeşitler genellikle Hindistan’ın Himalaya eteklerinde yetişir. Ambalaj üzerinde “aged basmati” (yani dinlendirilmiş basmati) yazıyorsa, bu pirinç en az bir yıl dinlendirilmiş demektir. Marketten basmati alırken “extra long grain” veya “traditional basmati” ibaresine dikkat edin; bunlar klasik aromalı, uzun taneli türlerdir.
Bu aşama en önemli püf noktasıdır. Basmati pirincin yüzeyinde fazla nişasta bulunur; bu nişasta pilavı lapa yapabilir. Pirinci bir kaba alın, üzerine bol soğuk su ekleyin. Suyu beyazlaşana kadar karıştırın, sonra süzün. Bu işlemi 4–5 kez tekrarlayın. Ardından pirinci soğuk suda en az 30 dakika bekletin. Bu, tanelerin gevşemesini ve pişerken uzamasını sağlar.
Basmati pirinç, baldo veya osmancık pirince göre daha az su ister. 1 ölçü pirince 1,5 ölçü sıcak su (veya et/tavuk suyu). Eğer pirinci önceden ıslattıysanız, bu oran tam dengeli olur. Islatmadan yapacaksanız suyu biraz artırabilirsiniz (1 ölçü pirince 1,75 ölçü). Baharatlı pilavlarda (örneğin safranlı veya kimyonlu) aromayı dengelemek için suya az miktarda limon suyu veya bir tutam tuz eklemek pilavın rengini canlı tutar.
Basmati pirinç, kavrulmadan da pişirilebilir ama hafifçe kavurmak tanelerin dayanıklılığını artırır. Tereyağı veya sade yağ (ghee) tencerede eritilir. Pirinç eklenip 2–3 dakika, taneler saydamlaşana kadar nazikçe çevrilir. Üzerine ölçülü sıcak su dökülür, tuz eklenir. Pişme tamamlandıktan sonra ocak kapatılır ve pilav 10 dakika dinlendirilir. Kapağı hiç açmadan buharda dem alması, tanelerin kendi içinde kurumadan kabarmasını sağlar. Demleme sonunda, tahta kaşık veya çatal yardımıyla nazikçe havalandırın. Böylece taneler kırılmadan ayrılır.
Basmati pilavın en güzel yanı, farklı baharatlarla kolayca aromalandırılabilmesidir. İsterseniz sade yapabilir, isterseniz egzotik dokunuşlar ekleyebilirsiniz. Birkaç tane kakule tohumu veya karanfil, az miktarda kimyon tohumu (jeera), 1 parça tarçın çubuğu, Birkaç damla gül suyu veya safranlı su kullanmak, pilavın lezzetini artırır.