Çölyak Testi Nasıl Yapılır?

İshal ve emilim bozukluğu, çölyak hastalığının klasik belirtileridir. Genel nüfus (popülasyon) için çölyak hastalığı taraması önerilmemektedir ve yüksek riskli gruplara odaklanılmalıdır. Çölyak hastalığı tanısı zordur ve serolojik testlere, duodenal histolojiye ve genetik testlere dayanır. Çölyak hastalığı, buğday alerjisi ve çölyak dışı glüten duyarlılığı dâhil olmak üzere glütenle ilişkili bozukluklar dünya çapında giderek daha fazla rapor edilmektedir.

Çocuklarda Çölyak Tanısı Nasıl Konur?

Çocuklarda çölyak tanısı çok daha kolaydır. Karın ağrısı, alerji, inatçı kusma, deri döküntüsü, ishal, kabızlık, yorgunluk, halsizlik, tedaviye rağmen düzelmeyen kansızlık görülebilir. Ancak erişkinlerde tanının koyulması çocuklar kadar kolay değildir çünkü yetişkinlerde bu belirtilerden sadece biri görülebilir. Tanıda serolojik testler ve ince bağırsak biyopsisi uygulanır. Serolojik testler için kanda antigliadin ve antiendomisyum antikor testleri yapılır. Duyarlılık ve özgünlüğü en yüksek olan doku ise transglutaminaz antikoe Ig A ve G testleridir. Kesin tanı için endoskopi ile ince bağırsak yapısı değerlendirilip biyopsi alınmaktadır. Çölyak hastalığının görülme sıklığı, kısmen hastalığın daha iyi tanınması ve test edilmesi nedeniyle artmaktadır.

Çölyak Testi Nasıl Yapılır?

Glüteni tolere edemeyen ancak çölyak hastalığına özgü antikorlar bulunmayan ve ince bağırsak dokusunda hasar gözlemlenen bir durum olan Non-çölyak, “glüten hassasiyeti” olarak tanımlamaktadır. Yaklaşık toplumun yüzde 20’inde görülmektedir. Belirtileri ise çölyak hastalığı ile karakterizedir. Bu durumun kesin tanısı için bir test bulunmamaktadır. Çölyak hastalığında olduğu gibi tamamen glütensiz diyet uygulanmalıdır.

Çölyak hastalığının seyrinin (patogenezinin) anlaşılmasında glütene maruz kalmanın rolünü işaret edebilecek son gelişmeler ortaya çıkmaya devam etmektedir. Çeşitli çalışmalar, bebeğin tükettiği glüten miktarının genetik olarak yatkın bireylerde çölyak hastalığının başlangıç yaşını etkileyebileceğini göstermiştir. Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneği'nin yeni kılavuzları çocuklarda endoskopik biyopsileri atlayarak serolojiye dayalı çölyak tanısına olanak tanımaktadır. Yetişkinlere yönelik son veriler ve güncellenmiş kılavuzlar, çölyak hastalığına genetik olarak duyarlı olan ve serolojiyle çölyak hastalığının klinik belirti ve semptomlarıyla tanımlanan tüm hastalarda biyopsi yapılmasını artık desteklememektedir.

Çölyak hastalarının dışkısında glüten immünojenik peptitlerin ölçülmesi, glütensiz diyete bağlılığın izlenmesine yardımcı olabilir. Önemli olan, çölyak hastalarında yaşam kalitesinin etkilendiğinin farkında olmamızdır.

Ömür Boyu Glütensiz Diyet Şart

Çölyak hastalarının yaşam boyu glütensiz diyet uygulaması gerekmektedir. Çünkü kanıtlanmış tek tedavi ömür boyu glütensiz beslenmedir. Beslenme tedavisinde uygulanan kurallar için mutlaka diyetisyen desteği alınmalıdır. Glütensiz diyette yulaf, arpa, buğday, çavdar tüketilmemelidir. Glueten günlük olarak sık tüketilen ekmek, makarna, simit, kek, börek gibi besinlerde bulunur. Glütensiz karbonhidratlara alternatif olarak pirinç, patates, patates unu, karabuğday, mısır, mısır unu gibi besinler tüketilebilir.

Çölyak hastalığının nedenleri ve patogenezine ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Çölyak hastalığının gelişimine katkıda bulunan faktörleri keşfettikçe bu, çölyak hastalığının daha erken teşhisi için daha etkili tarama önlemlerine ve hastaların yaşam kalitesinin iyileştirilmesiyle birlikte uzun vadeli komplikasyonların önlenmesine olanak tanıyacaktır. Çölyak hastalığının tedavisi ömür boyu süren bir glütensiz diyettir. Çölyak hastalığı için yeni belirteçler geliştirildikçe, hastalığa uygun yönetim ve tedavi, gelecekteki çalışmalarda kullanılabilir.

Yazar:

Dyt. Melike Aslıhan Kara

instagram.com/dytaslihankara

Şunlara da göz atın;

1. Çölyak hastaları nasıl beslenmeli?
2. Fazla kilo kalp hastalarını nasıl etkiler?
3. Parkinson hastaları nasıl beslenmeli?
4. Crohn hastaları nasıl beslenmeli?
5. Diyabet hastaları için içecek önerileri