Büş peyniri, özellikle Türkiye’nin Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde bilinen geleneksel bir peynir türüdür. Adını üretim sürecinde kullanılan özel yöntemlerden alır ve genellikle koyun veya keçi sütünden yapılır. Sert yapısı, yoğun aroması ve uzun süre dayanabilmesi ile öne çıkar. Bazı yörelerde “kurutulmuş peynir” veya “tuzlu peynir” olarak da adlandırılır. Peki; büş peyniri nedir, nasıl yapılır? İşte detaylar..

Büş Peyniri Nasıl Yapılır?

Malzemeler

1. 5 litre taze koyun veya keçi sütü
2. 1 yemek kaşığı peynir mayası
3. Tuz (isteğe bağlı olarak miktarı 1–2 yemek kaşığı)
4. Temiz su

Yapılışı

1. Süt, büyükçe bir tencerede kaynamadan ısıtılır. Geleneksel yöntemlerde süt, bakır veya bakır görünümlü çelik kaplarda ısıtılır; bu, peynirin aromasını artırır. Süt 35–40°C’ye geldiğinde mayalanmaya hazırdır.
2. Peynir mayası uygun şekilde sütün içine eklenir ve homojen bir şekilde karıştırılır. Sütün yaklaşık 30–40 dakika mayalanması beklenir. Bu süre sonunda süt kesilir ve pıhtı oluşur.
3. Pıhtı, küçük küpler halinde kesilir ve birkaç dakika bekletilir. Ardından temiz bir tülbent veya peynir süzgeci kullanılarak suyundan ayrılır. Bu aşamada peynir altı suyu (peynir altı suyu) ayrılır ve peynirin sertleşmesi için bırakılır.
4. Peynir tuzlanır ve geleneksel yöntemlerde küçük veya büyük küpler halinde şekil verilir. Tuz, hem lezzetini artırır hem de peynirin daha uzun süre dayanmasını sağlar.
5. Büş peyniri, genellikle serin ve gölge bir ortamda birkaç gün veya hafta boyunca kurutulur. Bu işlem, peynirin dayanıklılığını artırır ve aromasını yoğunlaştırır.
6. Kurutulmuş büş peynirleri hava almayan kaplarda veya tülbentle sarılarak saklanabilir. Bu şekilde aylarca bozulmadan muhafaza edilebilir.

Kullanım Alanları

1. Kahvaltılarda dilimlenerek veya rendelenerek tüketilebilir.
2. Börek, poğaça veya pide içlerinde lezzet artırıcı malzeme olarak kullanılabilir.
3. Bazı yörelerde salatalarda veya sebze yemeklerinde baharatlarla birlikte sunulur.
4. Uzun süre dayanabildiği için hazır atıştırmalık olarak saklanabilir.

Püf Noktaları

1. Sütün taze ve kaliteli olması, peynirin lezzeti ve dayanıklılığı için kritik öneme sahiptir.
2. Mayalama süresine dikkat edin; aşırı mayalanma peynirin acılaşmasına sebep olabilir.
3. Tuz oranını damak tadınıza göre ayarlayın; fazla tuz, peynirin sertleşmesini hızlandırır.
4. Kurutma sırasında direkt güneş ışığına maruz bırakmayın; gölgede kurutmak daha sağlıklıdır.
5. Peynir altı suyunu atmayın; bazı yörelerde bu sıvı çorba veya hamur yapımında kullanılır.