Günümüzde sağlıklı beslenme trendlerinin yükselmesiyle birlikte, doğal ve besin değeri yüksek gıdalar daha çok önem kazanıyor. Bakliyat filizlendirme, eski çağlardan beri bilinen, ancak günümüzde yeniden popülerlik kazanan bir yöntemdir.Kuru bakliyatların özel koşullarda suyla buluşturulup filizlenmesiyle gerçekleşen bu süreç, bakliyatların besin değerlerini artırırken sindirimini kolaylaştırır ve daha lezzetli hale getirir. Peki; bakliyat filizlendirme nedir? İşte detaylar...

Bakliyat Filizlendirme Nedir?

Bakliyat filizlendirme, kuru bakliyatların (mercimek, nohut, fasulye, bezelye, börülce gibi) kontrollü koşullar altında su ile temas ettirilerek çimlenme sürecinin başlatılması ve bakliyat tohumlarının minik filizler vermesi işlemidir. Bu süreç, bakliyatların doğal yaşam döngüsünün bir parçası olup, filizlenme sayesinde besin değerleri artar ve sindirimi kolaylaşır. Filizlendirilmiş bakliyatlar, sağlıklı beslenmede önemli bir yer tutar.

Bakliyat Filizlendirme Neden Yapılır?

Besin Değerlerinin Artması:
Filizlenme sırasında bakliyatın kimyasal yapısı değişir. Özellikle vitamin (B, C ve E vitaminleri), mineral (demir, çinko, magnezyum) ve protein değerleri artar. Ayrıca bazı antioksidanlar ve enzimler de aktif hale gelir.

Sindirim Kolaylığı:
Kuru bakliyatlar bazı insanlarda sindirim zorluklarına neden olabilir; gaz ve şişkinlik yapabilir. Filizlendirme, bakliyattaki kompleks karbonhidratların, fitik asidin ve bazı antinutrientlerin parçalanmasına yardımcı olur. Böylece bakliyatlar daha kolay sindirilir ve besin emilimi artar.

Lezzet ve Doku İyileşmesi:
Filizlendirilmiş bakliyatlar hem daha taze bir tada sahip olur hem de daha yumuşak ve gevrek bir doku kazanır. Bu sayede çeşitli salatalarda, yemeklerde, atıştırmalıklarda ve sağlıklı tariflerde tercih edilir.

Doğal ve Sağlıklı Atıştırmalık:
Filizlenmiş bakliyatlar tek başına veya çeşitli baharatlarla karıştırılarak doğal ve besleyici atıştırmalık olarak tüketilebilir.

Filizlendirme Süreci Nasıl İşler?

Filizlendirme süreci, bakliyat tohumlarının suyu emerek uyanma ve büyüme döngüsünün başlaması ile gerçekleşir. Temel olarak şu aşamalardan oluşur:

Seçim ve Temizlik

Filizlendirme için kullanılacak bakliyatlar temiz ve sağlıklı olmalıdır. Bozuk, küflü veya kırılmış taneler ayrılmalıdır.

Islatma

Bakliyatlar geniş bir kaba konur ve üzerini birkaç kat su ile örtecek şekilde suya bırakılır. Bu aşamada genellikle 8-12 saat bekletilir. Bu süre, bakliyat çeşidine göre değişebilir. Bu ıslatma, tohumların suyu emmesini sağlar.

Suyun Sürekliliği ve Durulama

Islatma sonrası su süzülür ve bakliyatlar temiz bir kap veya özel filizlendirme kabına alınır. Günlük 2-3 kez su ile durulanıp süzülerek nemli tutulur. Bu, bakliyatın bozulmasını önler ve oksijen almasını sağlar.

Filizlenme (Çimlenme) Süreci

Bakliyatlar oda sıcaklığında, direkt güneş ışığından uzakta bırakılır. 1-5 gün içinde minik filizler belirir. Filiz uzunluğu ve süresi bakliyat türüne göre değişir. Örneğin mercimek 1-2 gün, nohut 3-4 gün, fasulye 4-5 gün filizlenebilir.

Hasat ve Saklama

İstenen filiz uzunluğuna ulaşıldığında filizler soğuk su ile yıkanıp fazla nemi alındıktan sonra tüketilmeye hazırdır. Filizler buzdolabında 2-3 gün saklanabilir, ancak tazeliğini korumak için kısa sürede tüketilmesi önerilir.

Hangi Bakliyatlar Filizlendirilir?

Çoğu kuru bakliyat filizlendirmeye uygundur. En yaygın olarak kullanılanlar:

1. Yeşil Mercimek: En hızlı filizlenen bakliyatlardandır. Tatlımsı, hafif cevizimsi bir tada sahiptir.
2. Kırmızı Mercimek: Filizlendirme süresi kısa olmakla birlikte çok fazla tercih edilmez, çünkü çabuk yumuşar.
3. Nohut: Daha uzun sürede filizlenir (3-4 gün). Dolgun, kıtır bir yapıya sahip olur.
4. Fasulye (Beyaz, Kuru Fasulye, Barbunya): 4-5 gün arasında filizlenir.
5. Bezelye: Yeşil bezelye filizleri, taze ve hafif tatlıdır.
6. Börülce: Daha az yaygındır, ancak zengin protein içerir.

Filizlendirme Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?

1. Hijyen: Filizlendirme süreci nemli ortamda olduğu için bakteri ve küf gelişimi riski vardır. Kullanılan su temiz olmalı, kaplar steril olmalıdır.
2. Süre: Çok uzun bekletilen filizler acılaşabilir veya bozulabilir. Günlük kontrol ve durulama şarttır.
3. Işık ve Sıcaklık: Filizler doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmamalı, oda sıcaklığında tutulmalıdır.
4. Kullanım Süresi: Filizlenmiş bakliyatlar taze tüketilmeli, uzun süre bekletilmemelidir.

Bakliyat filizlendirme, hem evde kolayca yapılabilen hem de beslenme açısından oldukça faydalı bir uygulamadır. Günlük hayatımızda bakliyatları filizlendirerek tüketmek, sağlıklı yaşamı desteklerken besin çeşitliliğini de artırır. Doğru koşullar ve hijyen ile gerçekleştirilen filizlendirme, doğal bir besin zenginleştirici ve sindirim kolaylaştırıcıdır.

Yazar: Uzman Diyetisyen Serenay Bender Yaman