Çay, dünya genelinde yalnızca bir içecek değil; aynı zamanda bir gelenek, bir sohbet vesilesi ve gündelik hayatın huzurlu bir molasıdır. Her ülkede farklı anlamlar taşıyan bu özel içecek, kimi ülkede misafirperverliğin sembolü, kimi yerde ise derin bir felsefenin parçasıdır. Elbette çayın yanına eşlik eden ikramlıklar da kültürden kültüre değişiklik gösterir. Peki, farklı ülkelerde çayın yanında ne yenir? İşte kültürler arası enfes bir yolculuk…
İnce belli bardakta sunulan demli çay, Türkiye’de sadece bir içecek değil, adeta günlük yaşamın mihenk taşıdır. Sabah kahvaltısından akşam üzeri sohbetlerine kadar her ana eşlik eder. Yanında simit, beyaz peynir, zeytin ve poğaça gibi tuzlu atıştırmalıklar kadar; ev yapımı kek, kurabiye ve börek gibi tatlılar da sofrada kendine yer bulur. Çay, burada dostluğun, paylaşımın ve misafirperverliğin simgesidir.
İngilizlerin zarif "Afternoon Tea" geleneği, çayı adeta bir ritüele dönüştürür. Salatalıklı minik sandviçler, reçel ve kaymakla sunulan scone’lar, minyatür kekler ve tartlar bu çay saatinin olmazsa olmazlarıdır. Siyah çaya çoğu zaman süt eşlik eder. Her detayın özenle planlandığı bu sunum, İngiliz kültüründeki zarafetin bir yansımasıdır.
Samovar etrafında toplanılarak içilen çay, Rusya’da sıcak aile ortamının simgesidir. Siyah çay genellikle limon dilimiyle servis edilir. Yanında blini (ince krep), ev yapımı reçeller veya geleneksel şekerlemeler sunulur. Rus çayı, paylaşımın ve birlikteliğin iç ısıtan bir sembolüdür.
Japonya’da çay, sadece bir içecek değil; estetiğin, sadeliğin ve ritüelin birleştiği bir sanattır. Matcha ya da yeşil çaylar, el yapımı wagashi tatlıları veya tuzlu pirinç krakerleri (senbei) ile sunulur. Sunumdaki özen ve sade şıklık, Japon kültürünün zarafetini yansıtır.
Hindistan’ın baharatlı çayı masala chai, sokaktan evlere kadar her köşede karşınıza çıkar. Süt, siyah çay ve aromatik baharatların birleşimiyle hazırlanan bu güçlü lezzetin yanında samosa, pakora gibi baharatlı atıştırmalıklar ya da kıtır bisküviler ikram edilir. Çay, burada hem enerjik bir başlangıç hem de dost sohbetlerinin temelidir.
İran çay kültürü, zarafet ve sadeliği buluşturur. Çay genellikle safranlı kristal şeker (nabat) eşliğinde cam bardaklarda sunulur. Yanında hurma, ev yapımı kurabiyeler ve geleneksel çörekler yer alır. Bu özenli sunum, İran’ın köklü misafirperverlik anlayışını gözler önüne serer.
Fas’ta çay, başlı başına bir törendir. Taze nane ve bol şekerle hazırlanan naneli yeşil çay “atay”, sadece ferahlatıcı bir içecek değil, aynı zamanda hoş sohbetlerin simgesidir. Yanında bademli kurabiyeler, hurma ve fındıklı tatlılar ikram edilir. Fas çay seremonisi, görselliği ve ikram şekliyle adeta bir kültürel şölen sunar.
Çayın doğduğu topraklar olan Çin’de, çay içmek binlerce yıllık bir geleneğin parçasıdır. Yasemin, oolong veya pu-erh gibi özel çaylar sade şekilde sunulur. Yanında dim sum, buharda pişmiş çörekler (baozi) ya da kavrulmuş kuruyemişler tercih edilir. Çin’de her yudum çay, derin bir tarih ve felsefenin izlerini taşır.
Tayland’da çay, sıcak havalarda serinletici bir lezzet olarak öne çıkar. Buzlu Thai çayı, yoğun sütlü ve baharatlı tadıyla dikkat çeker. Yanında hindistancevizli tatlılar, pirinç bazlı kekler ve tropikal meyveli atıştırmalıklar sunulur. Bu tat profili, Tayland mutfağının dengeli ve renkli karakterini yansıtır.