Gıda zehirlenmesi, dünya genelinde milyonlarca insanın karşılaştığı yaygın bir sağlık sorunudur. Genellikle bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak bazı gıdalar, doğru saklanmadığında veya uygun şekilde pişirilmediğinde ciddi risk oluşturur. Sağlığınızı korumak ve gıda kaynaklı hastalıklardan korunmak için bu yiyecekleri ve risklerini bilmek büyük önem taşır.
Kümes hayvanları, Salmonella ve Campylobacter bakterileri için ideal ortam oluşturabilir. Çiğ veya az pişmiş tavuk ve hindi, ciddi gıda zehirlenmelerine yol açabilir.
Öneri: Pişirirken iç sıcaklığın en az 75°C’ye ulaşmasına dikkat edin ve etleri doğramadan önce ellerinizi ve kesme tahtalarını iyice temizleyin.
Kıyma, etin iç kısımlarının bakteriler için uygun olması nedeniyle risklidir. Orta pişmiş hamburgerler, E.coli gibi tehlikeli bakterileri barındırabilir.
Öneri: Kıymanın tamamen piştiğinden emin olun ve iç sıcaklığın 70°C’ye ulaşmasını bekleyin.
Çiğ veya az pişmiş yumurtalar Salmonella riski taşır. Ev yapımı mayonez, kek ve tatlılarda kullanılan ham yumurtalar tehlikeli olabilir.
Öneri: Yumurtaları iyice pişirin veya çiğ yumurta yerine pastörize ürünler kullanın.
Midye, istiridye ve karides gibi deniz ürünleri, kirli sularda toksin veya bakteri barındırabilir. Soğuk zincir bozulduğunda hızla bozulurlar.
Öneri: Deniz ürünlerini güvenilir yerlerden alın ve taze olduklarından emin olmadan tüketmeyin.
Pastörize edilmemiş süt ve açılmış süt ürünleri, Listeria riski taşır. Yanlış saklama ise bozulmayı hızlandırır.
Öneri: Süt ve süt ürünlerini buzdolabında muhafaza edin ve son kullanma tarihine dikkat edin.
Tavuklu salata, Rus salatası veya ev yapımı mayonezli karışımlar, uzun süre oda sıcaklığında beklediğinde bakterilerin hızla çoğalmasına sebep olabilir.
Öneri: Oda sıcaklığında 2 saatten fazla bırakmayın ve tüketmeden önce buzdolabında saklayın.
Pişmiş pirinç, oda sıcaklığında beklediğinde Bacillus cereus bakterisi üretebilir ve gıda zehirlenmesine yol açabilir.
Öneri: Piştikten sonra hızla soğutun ve artan pirinci tekrar ısıtırken iyice ısıttığınızdan emin olun.
Marul, roka, maydanoz gibi yapraklı sebzeler, yıkanmadan tüketildiğinde E.coli ve Salmonella riski taşır. Toprak ve sulama suyu kaynaklı bakteriler ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Öneri: Sebzeleri bol suyla yıkayın ve mümkünse dezenfekte edin.
Şişmiş veya tarihi geçmiş konserveler botulizm açısından çok tehlikelidir. Ev yapımı konservelerde sterilizasyon şarttır.
Öneri: Konserveleri kullanmadan önce kutunun sağlam ve şişmemiş olduğundan emin olun.
Doğadan toplanan mantarlar yanlışlıkla zehirli türlerle karışabilir. Zehirlenmeler ciddi ve ölümcül olabilir.
Öneri: Mantarları yalnızca güvenilir satıcılardan alın veya uzman eşliğinde toplayın.
Yazar: Uzman Diyetisyen Perihan Kılıç