Basmati pirinç, Hindistan ve Pakistan bölgesine özgü, uzun taneli, aromatik ve pişince hafif uzayan bir pirinç türüdür. En belirgin özelliği, kendine has hafif fındıksı kokusu ve tane tane dağılabilen dokusudur. Düşük nişasta içerdiği için lapa olmaz; pilavı kuru, hafif ve akışkan bir yapıdadır. Dünya mutfağında özellikle Hint pilavları (pilau), biryani ve baharatlı pilav yemekleri için kullanılır.
Kavurma işlemi, pirincin yüzeyindeki nişastayı harekete geçirip pilava parlaklık ve kıvam kazandırır. Basmati’de nişasta az olduğu için kavurmak bir fayda sağlamaz. Basmati pirinç doğal olarak ince ve kuru yapıdadır. Kavrulduğunda daha da kurur ve pişerken suyu yeterince çekemeyip sert kalabilir.
Basmati’ye özgü fındıksı aroma, kavrulma sırasında yanabilir veya kaybolabilir. Bu nedenle birçok şef kuru kavurma yerine direkt yıkayıp pişirmeyi önerir.
Uzun taneli yapısı nedeniyle ısıya hassastır; kavrulurken taneler çatlayabilir veya kırılabilir.
Kavurma işlemi Türk pilavı için uygundur; fakat basmati pilavı tane tane ve kuru yapılır. Bu nedenle kavurma, yapması gereken dokuya ters düşer.
Basmati, yağsız veya çok az yağlı, sade demleme yöntemiyle daha iyi açılır ve tane tane kalır.